علت اصلی فروپاشی FTX، دومین صرافی بزرگ ارزهای دیجیتال

در هفته اخیر خبر فروپاشی FTX، دومین صرافی بزرگ ارز دیجیتال، این بازار را دچار شوک بزرگی کرد؛ خبری که می‌توانست بر زندگی هزاران انسان تاثیر گذاشته و سرمایه بسیاری را تا مرز نابودی ببرد. این شکست از بسیاری جهات شبیه به بزرگترین ورشکستگی مالی تاریخ یعنی شکست برادران Lehman بود که باعث سقوط بازارهای جهانی و بانک‌های مهم آمریکا شد و نقطه آغازی بر بحران مالی جهانی به حساب آمد؛ به همین خاطر انتظار می‌رود که با فروپاشی صرافی FTX، بحران مالی جهانی بار دیگر تشدید شود و تاثیر جبران ناپذیری را نه تنها بر سرمایه‌های از دست رفته سرمایه گذاران، بلکه بر تصویر قابل اطمینان بودن بازار ارزهای دیجیتال برجای بگذارد. به هر صورت، این شکست ابتدا تنها یک دعوای ساده بین مالکان بزرگترین صرافی‌های جهان یعنی بایننس و FTX به نظر می‌آمد که بعدها چهره جدی‌تری به خود گرفت. اگر شما نیز به دنبال علت اصلی فروپاشی صرافی FTX هستید، با ما همراه باشید زیرا که در این مقاله از وبلاگ کریپتوباز با بررسی موضوعات پیرامون این اتفاق به این مسئله می‌پردازیم که به راستی علت اصلی فروپاشی صرافی FTX چه بود؟

روند فروپاشی صرافی FTX از نگاه جان دین، مدیرعامل Trovio

جان دین، مدیرعامل اجرایی شرکت Trovio، که اکنون در حوزه مدیریت دارایی‌های کریپتو و ارائه فناوری‌های مربوط به بلاک چین فعالیت می‌کند، با توجه به پیشینه و همکاری سابق خود با بازارهای مالی، اندکی پیش از وقوع فروپاشی صرافی FTX ابراز نگرانی شدید کرد. طبق گفته او، او به یاد می‌آورد که در سال‌ها پیش، زمانی که برادران Lehman به عنوان صاحبان چهارمین بانک سرمایه گذاری بزرگ دنیا در وضعیت ورشکستگی قرار گرفتند، اوضاع بسیار شبیه وضع کنونی صرافی FTX بوده است. او با یادآوری وضع نابسامان بازار و وحشت همگانی، خاطر نشان کرد که در آن زمان بسیاری از ما می‌دانستیم که به زودی سرمایه بانک‌های سطح بالا که همگی در بازارها و محصولات نامطمئن و سمی سرمایه گذاری شده بودند، رو به بی‌ارزشی خواهند رفت و این مسئله‌ای است که اکنون برای صرافی FTX اتفاق افتاده است؛ با این تفاوت که ما نمی‌دانیم این جریان تا کجا ادامه خواهد یافت؟ او همچنین در خصوص کاربران حاضر در صرافی و احتمال از دست رفتن سرمایه هایشان ابراز نگرانی کرد.

در روند فروپاشی صرافی FTX چه اتفاقاتی رخ داد؟

فروپاشی صرافی FTX یکی از وحشتناک‌ترین و غیر منتظره‌ترین اتفاقاتی بود که بازار ارزهای دیجیتال درتاریخ خود تجربه کرد؛ چرا که این اتفاق تنها در مدت کمتر از 10 روز رخ داد. در این رویداد پر ضرر علاوه بر اینکه سرمایه بسیاری از معامله گران را از چند هزار دلار به صفر رساند، بسیاری از کاربران دیگر بازار ارز دیجیتال را برای همیشه نسبت به داد و ستد و حضور فعال در این بازار بدبین کرد. فروپاشی صرافی FTX در اصل متشکل از اقدامات نابخردانه و کوته فکرانه صاحبانش بود که با عدم همکاری صرافی رقیب یعنی بایننس، بزرگترین آسیب دوران فعالیتش را متحمل شد. این فاجعه زمانی رخ داد که صرافی بیش از 10 روز پیش روند مثبتی را طی می‌کرد؛ از آنجا که مدیر 30 ساله این مجموعه یعنی سام بنکمن-فرید(Sam Bankman-Fried) از مدیریت بر دارایی چند میلیارد دلاری‌اش لذت میبرد و حتی سرمایه گذاران پر ریسک از وجود خود در بازار راضی بودند؛ اما به یک باره داستان تغییر کرد و با خروج بزرگترین صرافی دنیا یعنی بایننس از بازار FTT (توکن بومی FTX) FTT ، مهر تاییدی را بر ورشکستگی و فروپاشی صرافی FTX زده شد. ولی دلیل پشت کردن صرافی بایننس به صرافی FTX چه بود؟ آیا به راستی صاحب صرافی FTX تمام دارایی این صرافی را بر سر یک دعوای لفظی با مدیر بایننس نابود کرد یا علت چیز دیگری بود؟ آیا بایننس قصد دارد صرافی FTX را تصاحب کند! اکنون به تشریح رخدادهای این ده روز می‌پردازیم.

هولد مقدار زیادی FTT توسط بنکمن در آلامدا ریسرچ (Alameda Research)

FTT توکنی بود که با وجود هزاران رمزارز، صرافی FTX آن را به عنوان توکن بومی خود معرفی کرد. داستان از آن جایی شروع شد که با درز ترازنامه شرکت آلامدا ریسرچ، مشخص شد که این شرکت مقدار زیادی FTT را نگه داری می‌کند. با اینکه جزئیات مربوط به اطلاعات این شرکت و صاحبانش در لایه‌ای از ابهام قرار دارد؛ اما ارتباط مشکوک صاحب صرافی FTX یعنی بنکمن با این شرکت قابل چشم پوشی نبود؛ چرا که به عقیده بسیاری از تحلیلگران ممکن است صاحب FTX، مقدار زیادی FTT را به صورت شخصی و پنهانی برای این شرکت ارسال کرده باشد. به همین ترتیب، سوالات بسیاری درباره علت نگهداری میزان زیادی از یک رمزارز توسط یک شرکت معاملاتی در ذهن همگان و همچنین صاحب بزرگترین صرافی دنیا یعنی بایننس ایجاد شد.

به فروش رسیدن توکن‌های FTT توسط بایننس، بزرگترین صرافی بازار

مدتی بعد از افشا شدن راز صرافی FTX و شرکت آلامدا که اتفاقا مشخص شد که هر دو متعلق به یک نفر یعنی بنکمن بودند، خبر ورود 22 میلیون توکن FTT به صرافی بایننس در فضای مجازی وایرال شد که همین باعث شد هولدرهای این ارز بیش از پیش درباره وضعیت این رمزارز و احتمال ورشکستگی صرافی FTX اظهار نگرانی کنند. دقیقا یک روز بعد از این اتفاق، یکی از موثرترین اقدامات بازار توسط مدیر بایننس یعنی آقای چانگ پنگ ژائو (Changpeng Zhao)  اجرایی شد. او اعلام کرد که با وجود اینکه پیشتر در صرافی FTX به واسطه توکن FTT سرمایه گذاری کرده بود؛ اما با اشاره به سرمایه گذاری خود که ارزشی برابر 500 میلیون دلار دارد، بیان کرد اکنون می‌خواهد با توجه به رابطه بنکمن و آلامدا از این بازار خارج شود. او همچنین گفت که انتقال ناگهانی 22 میلیون توکن FTT به بایننس توسط خودشان انجام شده و فروش این حجم از دارایی چندین ماه زمان نیاز دارد؛ اما گویی تاثیر حیاتی حضورش و ترک بی موقع بازار بر روی وضعیت صرافی FTX و سرمایه دیگر کاربران را نادیده گرفته بود؛ چرا که همین اقدام مقدمه‌ای بر الگو گرفتن دیگر کاربران برای ترک بازار شد؛ اتفاقی که روند فروپاشی صرافی FTX را تسریع کرد.

کاربران، صرافی FTX را با برداشت‌های پرحجم ترک کردند!

به دنبال آقای ژائو، بسیاری از معامله گران و کاربرانی که بر روی قیمت توکن FTT سرمایه گذاری کرده بودند، دچار وحشت شدند و تصمیم گرفتند تا با فروختن سهامشان از بازار خارج شوند. در این جریان، پیشنهادات و توصیه‌های تحلیلگران نیز بر شدت این برداشت‌های سنگین از بازار می‌افزود؛ چرا که همگی با مضمون اعلام خطر برای فروپاشی صرافی FTX به دیگران توصیه می‌کردند تا سریعا دارایی خود را خارج کنند. روند کاهشی سرمایه در بازار تا جایی ادامه یافت که تقریبا بالغ بر 450 میلیون دلار استیبل کوین به بیرون از صرافی FTX منتقل شد و همین کمبود نقدینگی باعث کاهش شدید قیمت توکن FTT گردید؛ اما با این وجود سرمایه گذاران از برداشت‌های پرحجم خود دست نکشیده و فروپاشی صرافی FTX هر لحظه نزدیک‌تر می‌شد. البته در این شرایط، بنکمن همواره با توییت‌ها و سخنان خود قصد داشت که وضعیت را عادی نشان دهد و اعلام کرده بود که صرافی همچنان می‌تواند درصورت درخواست همه کاربران کل سرمایه بازگشتی را پوشش دهد.

درخواست کمک صرافی FTX از رقیب خود

با وجود عادی سازی‌هایی که مدیر FTX انجام داده بود، همچنان شایعه‌ای بر مبنای ورشکستگی صرافی FTX  وعدم وجود پول کافی برای پوشش تمام برداشت‌ها درفضای مجازی طنین انداز شد و همین باعث درخواست‌های بیشتر برای فروش توکن FTT و خارج کردن سرمایه از بازار شد. این وضعیت تا جایی ادامه یافت که بنکمن مدیر FTX با ژائو، مدیر بایننس تماس گرفت و درخواست کمک کرد تا هر دو در راستای منافع بازار همکاری کنند. از ویژگی‌های بازار ارزهای دیجیتال، ریسک شرکا یا طرف مقابل است که یعنی در صورت فروپاشی یک بیزینس، ممکن است تمام اعضای بازار حتی رقبا نیز آسیب ببینند، ویژگی که بنکمن با اتکا به آن، دست نیاز به سمت رقیب خود دراز کرد تا جلوی ضرر هرچه بیشتر در ارزش توکن FTT را بگیرد و مشکل کمبود نقدینگی را در بازار حل کند. گفت و گوی این دو مالک بزرگترین صرافی‌های دنیا در توییتر و به شکل مناظره انجام گرفت و تمام معامله گران در هر رشته‌ معاملاتی منتظر بودند تا ببیند که آیا ژائو بازار را از تبعات فروپاشی صرافی FTX نجات خواهد داد یا نه؟

عدم همکاری دو صرافی و فروپاشی صرافی FTX

در جریان صحبت‌های بنکمن و ژائو، مدیر بایننس ابتدا اعلام کرد که می‌تواند به شرط دسترسی به اسناد صرافی FTX، آن را از خطر ورشکستگی نجات دهد؛ اما مدتی بعد، از آنجا که در قرارداد ذکر شده بود که بایننس هر زمان که بخواهد می‌تواند قرارداد را منتفی کند، مدیر بایننس با تغییر نظر خود، توییتی در خصوص فسخ قرارداد منتشر کرد و به صورت غیر مستقیم، ضربه نهایی را برای فروپاشی صرافی FTX وارد کرد. او همچنین به صراحت اعلام کرد که مسائل پیش آمده در صرافی FTX، خارج از توانایی ما برای کمک کردن است. به دنبال این واقعه، بنکمن طی چند ساعت توییت‌هایی که در جهت ظاهری سازی و عادی نشان دادن وضعیت بازار منتشر کرده بود را پاک کرد و مدتی بعد، با بسته شدن سایت‌های شرکت آلامدا و صرافی FTX مشخص شد که حتی کارکنان این شرکت‌ها استعفا داده‌اند. در ادامه، بنکمن گمان کرد که می‌تواند با درخواست ایجاد نقدینگی به ارزش 8 میلیارد دلار، این بحران پشت سر بگذارد؛ اما نتوانست کاری به انجام برساند و بعد از چند ساعت با اعلام رسمی فروپاشی صرافی FTX از سمت خود استفا داد.

هک شبکه، فروپاشی صرافی FTX را قطعی کرد

اتفاق ناگواری که در همان روز استفای مدیرعامل، فروپاشی صرافی FTX را قطعی کرد، مورد حمله قرار گرفتن سایت این صرافی و سرقت سرمایه‌های حاضر در بازار بود؛ به طوریکه یک تحلیلگر چینی در توییتر خود از به سرقت رفتن سرمایه‌ای در حدود 380 میلیون دلار خبر داد. این موضوع صرافی FTX را برای همیشه زمین زد؛ هرچند صاحبان فعلی این صرافی به حل مشکلات و بازگشت دوباره به بازار ارز دیجیتال معتقد هستند.

فروپاشی صرافی FTX آبروی بازار ارز دیجیتال را برای همیشه خدشه دار کرد.

فروپاشی صرافی FTX در کنار بسیاری از اتفاقات دیگر نظیر سقوط پروژه لونا (LUNA) از سری رویدادهایی بود که به کلی چهره بازار ارز دیجیتال را غیر قابل اعتماد و شکننده جلوه داد و باعث خروج بسیاری از معامله گران از حوزه خرید و فروش دارایی‌های غیرمتمرکز در بازارهای مالی شد. در مسیر فروپاشی صرافی FTX، عوامل بسیاری دست به دست هم دادند که مهم‌ترین آنها عدم به کارگیری راهکارهای درست و صادقانه توسط صاحب صرافی یعنی سم بنکمن رخ دادند. از نتایج این سیاست‌های نادرست و سودجویانه، بی تفاوتی بزرگترین صرافی دنیای ارز دیجیتال یعنی صرافی بایننس به ضررهای این صرافی بود که گامی بزرگتر را در جهت فروپاشی صرافی FTX برداشت. متاسفانه اکنون با از بین رفتن این صرافی، بسیاری از سرمایه گذاران ریز و درشت با از دست دادن دارایی‌هایشان، بار دیگر متحمل شکستی مانند شکست برادران Lehman شدند که بحرانی مالی را برای جهان رقم زد؛ هر چند به گفته بسیاری از تحلیلگران این تازه نقطه شروع مشکلات برای صرافی FTX است.